Fréttir

Ársskýrsla um verkefnið Brothættar byggðir fyrir árið 2024 hefur verið gefin út. Sjá má skýrsluna hér.

Í skýrslunni er leitast við að gera grein fyrir því helsta sem hefur verið unnið að á árinu í þátttökubyggðarlögunum. Skýrslan byggir að miklu leyti á ársskýrslum verkefnisstjóra í einstökum byggðarlögum, auk viðbótarefnis, svo sem samantekta og heildaryfirlits frá verkefnisstjórum Byggðastofnunar í Brothættum byggðum á landsvísu.

Ýmsar vísbendingar eru um að verkefnið hafi haft jákvæð áhrif í þátttökubyggðarlögunum til þessa. Aukin virkni, samstaða íbúa og tilurð fjölda nýrra verkefna í byggðarlögunum eru dæmi um það. 

Meiri tími og fjármunir í hverju byggðarlagi

Af fenginni reynslu og í samræmi við leiðbeiningar í úttektum á verkefninu hefur verið ákveðið að lengja verkefnistímann um eitt ár og gera samninga um fimm ára verkefni í nýjum þátttökubyggðarlögum í stað fjögurra ára áður. Af því tilefni voru beiðnir um framlengingu verkefna til loka árs 2026 í Dalabyggð og á Stöðvarfirði samþykktar af stjórn Byggðastofnunar á árinu. Samningur var gerður um fimm ára verkefni í Reykhólahreppi undir lok ársins.

Viðbótarfjármunir inn í verkefnið frá Byggðastofnun

Stjórn Byggðastofnunar tók á árinu ákvörðun um að veita alls 135 milljónum króna af fé stofnunarinnar inn í verkefni Brothættra byggða á þremur árum, 45 milljónir árin 2025-2027, til viðbótar fjármunum sem því eru markaðir í Byggðaáætlun. Fyrir vikið var meðal annars hægt að leggja svipað framlag í frumkvæðissjóði byggðarlaganna og gert var á árinu 2023 og styðja þannig frumkvæðisverkefni í þátttökubyggðarlögunum. Einnig var ákveðið að nýta hluta fjármunanna til að gera tilraun til að mæta þörfum fyrrum þátttökubyggðarlaga sem enn eru í vörn og vitað að þörfin fyrir stuðning er til staðar. Á síðari hluta ársins var í þessu skyni skilgreint tilraunaverkefni til þriggja ára og tveimur fyrrum þátttökubyggðarlögum boðin þátttaka.

Virk þátttökubyggðarlög 2024

Á árinu 2024 voru fjögur byggðarlög í virkri þátttöku í Brothættum byggðum, Dalabyggð, Strandabyggð, Bakkafjörður og Stöðvarfjörður. Verkefnin á Bakkafirði og í Strandabyggð voru í lokaáfanga í þeim skilningi að jafnframt var reynt að huga að því hvernig sveitarfélag og landshlutasamtök gætu fylgt verkefnunum eftir. Gerður var samningur um verkefnið í Reykhólahreppi undir lok árs og undirbúningur hafinn að því verkefni.

Um ofangreind atriði og ýmislegt fleira er fjallað í ársskýrslu Brothættra byggða fyrir árið 2024. Sjá má skýrsluna hér. 

Verkefnið er ein af aðgerðum Byggðaáætlunar, C.2, og markmið þess er að spornað verði við viðvarandi fólksfækkun í smærri byggðarlögum. Verkefnið byggir á samstarfi Byggðastofnunar, viðkomandi sveitarfélags, landshlutasamtaka og síðast en ekki síst íbúa hvers þátttökubyggðarlags. Því er einkum ætlað að styðja við frumkvæði og þátttöku íbúa til hagsbóta fyrir samfélagið í víðum skilningi.